Sâu vẽ bùa hại cam quýt 28/11/2020

Ths. Huỳnh Kim Ngọc

Sâu vẽ bùa cam quýt: Phyllocnistic citrella, họ Gracillariidae, bộ Lepidoptera. Sâu có nguồn gốc Châu Á và gây hại các vùng trồng cây có múi khắp thế giới.

Nhận diện:

Trên cam quýt, sâu gây hại bằng cách đục vào dưới biểu bì lá non của cây, tạo thành những đường ngoằn nghoèo, nhưng không bao giờ cắt nhau, trong đường đục có thể thấy các vệt phân đen do sâu thải ra. Lá bị hại, giảm quang hợp, cây sinh trưởng và phát triển kém. Sâu chỉ gây hại trên các lá non.

Vòng đời:

Vòng đời sâu vẽ bùa, khoảng 3 tuần, gồm 4 giai đoạn: Trứng (1- 6 ngày) – Ấu trùng (4-10) – Nhộng (7 – 10) – Thành trùng (ngài/bướm: 7 – 10)

+ Thành trùng: Rất nhỏ, dài khoảng: 2 – 3 mm, thân màu vàng nhạt, cánh trước màu bạc, sáng lấp lánh, cánh sau hẹp so với cánh trước, mép 2 cánh có rìa lông, đầu cánh có chấm đen, không gây hại, hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều tối, ban ngày trú ẩn ở mặt dưới lá, nhưng khó thấy.

+ Trứng: Ngay khi vũ hóa, bướm cái tiết ra hóc môn dẫn dụ con đực, sau khi bắt cặp, con cái đẻ trứng có dạng bầu dục, nhỏ, trứng đẻ rời rạc từng quả một ở mặt dưới lá, ở dọc gân chính của lá non. Trung bình con cái đẻ khoảng 70 – 80 trứng. Mới đẻ, trứng trong suốt, sắp nở có màu vàng, nở sau khoảng 1 tuần.

+ Ấu trùng: Mới nở, ấu trùng bắt đầu đục qua biểu bì nằm giữa hai mặt lá, chui vào  ăn nhu mô, tạo đường hầm rất nhỏ như sợi chỉ khó thấy, ấu trùng lớn dần, lột xác (4 lần), đường đục ngoằn nghoèo, lớn dần theo độ lớn của sâu.

+ Nhộng: Vào giai đoạn cuối, ấu trùng thành thục bắt đầu thoát khỏi vết đục, tìm đến mép lá, cuộn mép lại, hóa nhộng bên trong. Giai đoạn nhộng dài khoảng 1 – 3 tuần.

Tùy điều kiện ngoại cảnh, vòng đời sâu vẽ bùa hoàn chỉnh dài khoảng 3 – 7 tuần (20 – 50 ngày). Nhiệt độ thích hợp từ 25 đến 30 độ C, độ ẩm: 85 – 90 %

Gây hại:

Sâu vẽ bùa gây hại quanh năm, tuy nhiên thường  sống và gây hại trên những vườn cây có múi mới trồng vài năm đầu tiên, do giai đoạn nầy cây ra nhiều lá non, lá mềm, sáng màu,… Cây lớn, thành thục (trên 4 năm), có tán lá rộng, lá già, thiệt hại không đáng kể (ngoại trừ trường hợp mật số sâu quá cao), mặt khác, thiên địch ký sinh và ăn mồi có sẵn trong thiên nhiên tích lũy mật số, ăn và ký sinh, khiến mật số sâu vẽ bùa giảm dần theo độ lớn của vườn cây.

Thiên địch:

+ Thiên địch ký sinh sâu non và nhộng: Chalcidoidea, Ichneumoide

+ Ký sinh ăn mồi: Kiến vàng Oecophylla smaragdina

Phòng trị:

Cần thiết áp dụng các biện pháp tổng hợp:

+ Vệ sinh đồng ruộng: Thu dọn tàn dư mang đi tiêu hủy.

+ Chăm sóc cây khỏe, tỉa cành tạo tán, tỉa bỏ các chồi vượt, bón phân cho cây ra lộc/lá non tập trung.

+ Thường xuyên thăm đồng nhất là vườn mới trồng, chú ý lúc cây ra lộc non là cao điểm sâu sinh sản và gây hại, nếu mật số cao cần phun thuốc trừ sâu ngay.

+ Bẫy pheromone Là công cụ hiệu quả để phát hiện sớm bướm sâu vẽ bùa bay đến và đẻ trứng, đây là thời điểm thích hợp để phun thuốc, tuy nhiên cần lưu ý chỉ có bướm đực bị dẫn dụ bởi pheromone và dính vào bẫy keo.

+ Thuốc BVTV:

Thuốc BVTV ít có tác dụng đến sâu vẽ bùa, trừ phi chúng có tính lưu dẫn hay thấm sâu do ấu trùng gây hại dưới biểu bì lá. Chú ý không sử dụng thuốc phổ rộng, hại thiên địch khiến sâu gây hại nặng hơn. Nếu dùng thuốc, chú ý dùng đúng lúc khi cây mới ra chồi hay lá non, đây là thời điểm bướm tìm đến để đẻ trứng, phòng trị giai đoạn nầy sẽ rất hiệu quả. Tốt nhất là sử dụng thuốc gốc sinh học hữu cơ như dầu neem, nhưng thường có hiệu quả chậm và thời gian tồn lưu ngắn nên phải phun lại sau 5 – 7 ngày, tốt nhất có thể sử dụng dầu khoáng SK Enspray 99EC phun vào giai đoạn cây đang ra lá non, có thể dùng đơn hay phối với thuốc trừ sâu sinh học như Comda gold 5WG, Comda 250EC, Saimida 100SL hay  Sapen alpha 5EC. Chú ý hạn chế phun thuốc khi cây sắp ra hoa và đọc kỹ hướng dẫn trên nhãn trước khi sử dụng.

Tin cùng loại

Phân bón lá Đa lượng-Trung lượng Sinh học KALI SILIC là phân bón dạng lỏng chứa Axit Humic, Kali và Silic, trong đó Silic là một nguyên tố thường bị lãng quên nhưng có nhiều lợi ích đối với thực vật bao gồm cả việc tăng cường thành vách tế bào.

Phân bón lá Sinh học SPC-NPK 5-5-15 là phân bón dạng lỏng chứa các nguyên tố đa lượng Đạm, Lân, Kali và Axit Humic, trong đó Kali chiếm tỷ lệ cao gấp 3 lần Đạm và Lân, do đó phân SPC-NPK 5-5-15 rất thích hợp để phun lên các loại cây trồng vào những giai đoạn ra hoa – kết trái, dưỡng trái, nuôi hạt…

Sâu non muỗi hành di chuyển lên phần giữa của bẹ và thân, rồi xâm nhập vào đỉnh sinh trưởng, tại đây sâu cắn phá gây hại và thải ra chất độc có trong nước miếng làm gốc bẹ lúa phồng to, bên trong rỗng, sau đó đọt lúa phát triển bất thường thành ống như lá hành có màu trắng nhạt, rộng khoảng 1 cm, dài 10-30 cm.

Sâu keo có phổ ký chủ rất rộng, gây hại trên hơn 80 loài cây thực vật, thích cắn phá trên cây họ Hòa thảo như ngô, lúa, lúa miến, mía và cả trên đậu nành, lạc (đậu phộng), khoai lang, cà chua, rau cải, bông vải, được Châu Âu đưa vào danh mục kiểm dịch.

Bệnh thán thư gây khô cành khô quả thường phổ biến trên các vườn cà phê trong mùa mưa. Bệnh gây chết cành và khô quả, làm ảnh hưởng nặng tới cấu trúc tán cây và năng suất cà phê nếu không chú ý phòng trừ.

Hoa Mai tượng trưng cho sự thịnh vượng, hạnh phúc và may mắn. Mai có vóc dáng thanh tú, lả lướt của cây Trúc, nhưng cũng có thể mang dáng vẻ uy nghi của cây Tùng, cây Bách. Từ lâu, thú chơi mai đã được nhiều người biết đến, để có một cây mai đẹp ra hoa đúng tết, hoa đẹp, lâu tàn thì cần một năm chăm sóc. Để tạo dáng cây mai đẹp có khi mất đến 3 - 5 năm mới thành công. Kỹ thuật trồng mai là hết sức cần thiết đối với những người chơi hay kinh doanh mùa tết.

Dưa hấu là cây trồng cho giá trị kinh tế cao, vì vậy thường được đầu tư thâm canh cao. Nhưng việc tăng cường đầu tư thâm canh không hợp lý sẽ tạo điều kiện cho nhiều dịch hại phát triển, trong đó thán thư là một trong những bệnh hại phổ biến và nguy hiểm trên dưa. Bệnh này đã làm cho những người sản xuất dưa gặp không ít khó khăn.

Sâu đục thân gốc là xén tóc, thành trùng cái đẻ trứng vào các vết nứt trên vỏ cây, cách thân khoảng 1,5 mét trở xuống, sau đó sâu ăn phần vỏ mềm rồi đục sâu vào bên trong tạo thành những đường hầm ngoằn nghèo, nơi vết đục thấy phân và mạt cưa đùn ra ngoài, khi sâu đục tròn một vòng quanh thân, khi đó mạch dẫn nhựa bị cắt đứt, cây chết khô dần. Sâu gây hại tập trung vào tháng 7 đến tháng 9 trong năm.

Sâu cuốn lá là dịch hại phổ biến trên lúa, phân bố rộng khắp các vùng trồng lúa ở Á Châu. Tại Viêt Nam, những năm gần đây, diện tích lúa nhiễm sâu cuốn lá đứng thứ hai sau rầy nâu, đặc biệt ở những vùng trồng lúa thâm canh, dùng nhiều phân đạm. Ở Đồng Bằng Sông Cửu Long sâu cuốn lá xuất hiện và gây hại quanh năm, tuy nhiên phổ biến trong vụ Đông Xuân và Hè Thu.

Bệnh chết cây con (lở cổ rễ) là bệnh khá phổ biến đối với dưa hấu và nhiều loại cây trồng. Bệnh chết cây con đặc biệt phổ biến ở các vùng trồng chuyên canh, hoặc vùng chuyên trồng các cây rau màu trong nhiều năm. Ở những vùng ẩm thấp, vùng có thời tiết nóng ẩm thì bệnh thường nặng.

  • Trụ sở Chính
  • CÔNG TY CỔ PHẦN BẢO VỆ THỰC VẬT SÀI GÒN
  • Nguyễn Văn Quỳ, khu phố 1, phường Tân Thuận Đông, quận 7, TP.HCM
  • Mã số thuế: 0300632232
  • Tel: (028) 38 733 295 - 38 732 077
  • Fax: (028) 38 733 003 - 38 733 391
  • Website: www.spchcmc.vn - Email: info@spchcmc.vn
  • Xí nghiệp Bảo vệ Thực vật Sài Gòn
  • XÍ NGHIỆP CÔNG TY CỔ PHẦN BẢO VỆ THỰC VẬT SÀI GÒN
  • Lô C1-C3 Khu công nghiệp Hiệp Phước, xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP.HCM
  • Tel: (028) 3873 4089 - Fax: (028) 3873 4090
  • Đơn vị trực thuộc
  • Kết nối chúng tôi