CÔNG TY CP BẢO VỆ THỰC VẬT SÀI GÒN PHÒNG KINH DOANH TIẾP THỊ 

KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ CÁC LOẠI PHÂN BÓN 

Khái Niệm Về Phân Bón 

Phân bón là NGUỒN CUNG CẤP DINH DƯỠNG cho cây trồng, thiếu phân cây không thể sinh trưởng và cho năng suất, phẩm chất cao. Phân bón có vai trò rất quan trọng trong việc thâm canh tăng năng suất, bảo vệ cây trồng và nâng cao độ phì nhiêu của đất. Có thể chia phân bón thành nhữnh nhóm chính như sau:  

A. Phân Hữu Cơ:

Là phân chứa những chất dinh dưỡng ở dạng những hợp chất hữu cơ như: phân chuồng, phân xanh, phân than bùn, phụ phế phẩm nông nghiệp, phân rác…  

I. Phân Chuồng:

1. Đặc điểm:  Phân chuồng là hổn hợp chủ yếu của: phân, nước tiểu gia súc và chất độn. Nó không những cung cấp thức ăn cho cây trồng mà còn bổ sung chất hữu cơ cho đất giúp cho đất được tơi xốp, tăng độ phì nhiêu, tăng hiệu quả sử dụng phân hóa học… 

2. Chế biến phân chuồng: Có 3 phương pháp 

2.1. Ủ nóng (ủ xốp):  Lấy phân ra khỏi chuồng, chất thành lớp, không được nén, tưới nước, giữ ẩm 60-70%,  có thể trộn thêm 1% vôi bột và 1-2% Super Lân, sau đó trét bùn che phủ cho kín hàng ngày tưới nước, thời gian ủ ngắn 30-40 ngày, ủ xong là sử dụng được.  

2.2. Ủ nguội (ủ chặt): Lấy phân ra khỏi chuồng xếp thành lớp, mỗi lớp rắc khoảng

(2%) lân, nén chặt. Đống phân ủ rộng khoảng 2-3m, cao 1, 5-2m, trét bùn bên ngoài tránh mưa. Thời gian ủ lâu, 5-6 tháng mới xong.  

2.3. Ủ nóng trước nguội sau: Ủ nóng 5-6 ngày, khi nhiệt độ 50-60°c nén chặt ủ tiếp lớp khác lên trên, trét bùn kín, có thể cho thêm vào đống phân ủ các loại phân khác như: phân thỏ, gà, vịt làm phân men để tăng chất lượng phân.   

II. Phân Rác

1- Đặc điểm: Là phân hữu cơ được chế biến từ: cỏ dại, rác, thân lá cây xanh, rơm rạ…ủ với một số phân men như phân chuồng, lân, vôi…đến khi mục thành phân(thành phần dinh dưỡng thấp hơn phân chuồng).  

2- Cách ủ:  Nguyên liệu chính là phân rác 70%, cung cấp thêm đạm và Kali 2%, còn lại phân men (phân chuồng, lân, vôi). Nguyên liệu được chặt ra thành đoạn ngắn 20-30cm xếp thành lớp cứ 30cm rắc một lớp vôi;trét bùn;ủ khoảng 20 ngày đảo lại rắc thêm phân men, xếp đủ cao trét bùn lại, để hở lỗ tưới nước thường xuyên;ủ khoãng 60 ngày dùng bón lót, để lâu hơn khi phân hoai có thể dùng để bón thúc.   

III. Phân Xanh

1- Đặc điểm:  Phân xanh là phân hữu cơ sử dụng các loại cây lá tươi bón ngay vào đất không qua quá trình ủ do đó chỉ dùng để bón lót. Cây phân xanh thường được dùng là cây họ đậu:  điền thanh, muồng, keo dậu, cỏ Stylo, điên điển… 

2- Cách sử dụng: Vùi cây phân xanh vào đất khi cây ra hoa, bón lót lúc làm đất.   

IV. Phân Vi Sinh

1- Đặc điểm: Là chế phẩm phân bón được sản xuất bằng cách dùng các loại vi sinh vật hữu ích cấy vào môi trường là chát hữu cơ(như bột than bùn). Khi bón cho đất các chủng loại vi sinhy vật sẽ phát huy vai trò của nó như phân giải chất dinh dưỡng khó tiêu thành dễ tiêu cho cây hấp thụ, hoặc hút đạm khí trời để bổ sung cho đất và cây.   

2- Các loại phân trên thị trường  

2.1. Phân vi sinh cố định đạm:

Phân vi sinh cố định đạm, sống cộng sinh với cây họ đậu: Nitragin, Rhidafo…

Phân vi sinh cố định đạm, sống tự do:  Azotobacterin… 

2.2. Phân vi sinh phân giải lân:  Phân lân hữu cơ vi sinh Komix và nhiều loại phân vi sinh phân giải lân khác có tính năng tác dụng giống như nhau.  

2.3.  Phân vi sinh phân giải chất xơ:  chứa các chủng vi sinh vật giúp tăng cường phân giải xác bả thực vật…

2.4. Phân vi sinh vật có tính đối kháng: Thường được gọi là các chế phẩm sinh học dùng để ủ phân, bón vào đất, phun lên cây trồng... Có tác dụng hạn chế và tiêu diệt các loại nấm, tuyến trùng, côn trùng trong đất gây hại cho cây trồng, Thường chứa các loại nấm đối kháng như: Trichoderma spp, Streptomyces spp, Bacillus subtilis… 

* Ngoài ra trên thị trường còn có những loại phân khác với tên thương phẩm khác nhau nhưng tính năng tác dụng thì cũng giống như các loại phân kể trên.  

3- Cách sử dụng phân hữu cơ vi sinh: Thời gian sử dụng phân có hạn, tùy loại thường từ 1-6 tháng (chú ý xem thời hạn sử dụng). Phân vi sinh phát huy hiệu lực ở: vùng đất mới, đất phèn, những vùng đất bị thoái hóa mất kết cấu do bón phân hóa học lâu ngày, vùng chưa trồng các cây có vi khuẩn cộng sinh… thì mới có hiệu quả cao.   

V. Phân Sinh Học Hữu Cơ.

 1 - Đặc điểm: Là loại phân có nguồn gốc hữu cơ được sản xuất bằng công nghệ sinh học (như lên men vi sinh) và phối trộn thêm một số hoạt chất khác để làm tăng độ hữu hiệu của phân, hoặc khi bón vào đất sẽ tạo môi trường cho các quá trình sinh học trong đất diễn ra thuận lợi góp phần làm tăng năng suất cây trồng. 

2 - Sử dụng: Phân sinh hóa hữu cơ được sản xuất ở dạng bột hoặc dạng lỏng;có thể phun lên lá hoặc bón gốc. Các loại phân sinh hóa hữu cơ hiện nay được sản xuất theo hướng chuyên dùng như phân sinh hóa hữu cơ chuyên dùng cho:  cây ăn trái , lúa, mía…  

B. Phân Vô Cơ (Phân khoáng): 

Phân vô cơ hay phân hóa học là các loại phân có chứa yếu tố dinh dưỡng dưới dạng muối khoáng (vô cơ) thu được nhờ các quá trình vật lý, hóa học.  

Một Số Phân Bón Vô Cơ Thông dụng Hiện Nay 

I. Phân Đơn:  Là loại phân chỉ chứa 1 trong 3 nguyên tố dinh dưỡng chủ yếu là N, P hoặc K. Ngoài ra còn có loại phân đơn trung lượng hoặc vi lượng.  

1- Phân đạm vô cơ gồm có

1.1- Phân Urea [CO(NH2)2] có 46%N

1.2- Phân đạm Sunphat còn gọi là đạm SA [(NH4)2SO4] chứa 21%N

1.3- Phân Clorua Amon [NH4Cl] có chứa 24-25% N

1.4- Phân Nitrat Amon [NH4NO3] có chứa khoảng 35% N

1.5- Phân Nitrat Canxi [Ca(NO3)2] có chứa 13-15% N

1.6- Phân Nitrat Natri [NaNO3] có chứa 15-16% N

1.7- Phân Cyanamit Canxi [CaCN2] có chứa 20-21% N

2- Phân Lân:

 2.1- Phân Super Lân[Ca(H2PO4)2] có chứa 16-20% P2O5]

2.2- Phân Lân nung chảy(Thermophotphat, Lân văn điển) có chứa 16% P2O5  

3- Phân Kali 

3.1- Phân Clorua Kali (KCl) có chứa 60% K2O.

3.2- Phân Sulphat Kali (K2SO4) có chứa 48-50% K2O 

II. Phân Hỗn Hợp:  Là những loại phân có chứa ít nhất là 2 dưỡng chất. Chúng bao gồm phân trộn và phân phức hợp. Hàm lượng dinh dưỡng trong phân theo thứ tự là N, P, K được tính theo nồng độ phần trăm. Ví dụ:  Phân NPK 16-16-8 tức là trong 100kg phân trên có 16kg đạm nguyên chất, 16kg P2O5 và 8kg K2O…Ngoài các chất đa lượng N, P, K hiện nay ở một số chủng loại phân còn có cả các chất trung và vi lượng. Ví dụ:  Phân NPK 16. 16. 8+13S (S là lưu huỳnh)…Thông thường phân hổn hợp có 2 loại:  

1 - Phân trộn: Là phân được tạo thành  do sự trộn đều các loại phân N. P. K… mà không có sự tổ hợp hóa học giũa những chất đó. Loại phân này thường có nhiều màu.  

2 - Phân phức hợp: Là loại phân có được do con đường phản ứng hóa học từ những nguyên liệu căn bản để tạo ra.   

3 - Các dạng phân hỗn hợp:

3.1 Các dạng phân đôi:  Là loại phân hỗn hợp có 2 dưỡng chất quan trọng

MAP ( Monoamonium Phosphate) hàm lượng phổ biến là 12 – 61 – 0

MKP ( Mono potassium Phosphate) hàm lượng phổ biến là 0 – 52 – 34

DAP (Diamon Phosphate ) hàm lượng phổ biến là 18 – 46 – 0

KNO3 (Potassium Nitrate) hàm lượng phổ biến là 13 – 0 – 46                                                   

3.2 Các dạng phân ba NPK thường là:

16-16-8, 20-20-15, 24-24-20… 

3. 3.  Phân chuyên dùng:  Là dạng phân bón hỗn hợp có chứa các yếu tố đa, trung, vi lượng phù hợp với từng loại cây trồng, từng thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây.  

Ưu điểm của phân chuyên dùng:  rất tiện lợi khi sử dụng , góp phần làm giảm chi phí sản xuất;do đã được tính toán liều lượng phân tùy theo từng loại cây, tùy theo giai đoạn sinh trưởng-phát triển của cây trồng nên đảm bảo được năng suất, chất lượng cây trồng.  

Hiện nay trên thị trường có nhiều chủng loại phân chuyên dung của các công ty như Bình Điền, Việt Nhật…, khi sử dụng nên chú ý theo hướng dẫn cũa nhà sản xuất. Ví dụ:  Phân chuyên dùng cho lúa. Phân chuyên dùng cho cây ăn trái, cây café, cây tiêu...   

III. Vôi

1- Vai trò tác dụng của phân vôi:

Cung cấp Canxi (Ca) cho cây trồng, Ca là một nguyên tố dinh dưỡng rất cần cho cây vì Ca chiếm tới 30% trong số các chất khoáng của cây. Cải tạo đất chua, mặn. Tạo điều kiện cho vi sinh vật hoạt động tốt, phân giải các chất hữu cơ trong đất, tăng độ hòa tan các chất dinh dưỡng và tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng của cây, diệt được một số bệnh hại cây trồng, khử độc cho đất do thừa nhôm(Al), Sắt(Fe), H2S…

2 - Một số dạng vôi bón cho cây

Vôi nghiền:  Các loại:  đá vôi, vỏ ốc, vỏ sò…nghiền nát. Có tác dụng chậm nên bón lót lúc làm đất, thường bón từ 1-3 tấn/ha. Đất sét bón 1 lần với lượng lớn, sau vài năm bón lại. Đất cát bón hàng năm lượng ít hơn. Khi bón vôi nên kết hợp với phân hữu cơ để tăng hiệu quả của phân , không bón cùng đạm vì sẽ làm mất phân đạm.  

Vôi nung ( vôi càn long):  Do nung CaCO3 thành CaO, rồi sử dụng. Tác dụng nhanh hơn vôi nghiền, dùng xử lý đất và phòng trừ sâu bệnh. Tuy nhiên do có hoạt tính mạnh khi sử dụng nên lưu ý để tránh ảnh hưởng tới cây trồng.  

Thạch cao: Là dạng vôi đặc biệt, tác dụng nhanh, sử dụng rất tốt cho cây khi tạo trái 

Cách Tính Công Thức Phân Pha Trộn.  

Cách tính từ phân đơn ra phân hỗn hợp

Ví dụ: Muốn pha trộn một loại phân có công thức là 5-10-10 từ phân SA, Super Lân và KCl thì ta pha như sau:

SA có 21%N, cần cung cấp 5kg thì ta phải có lượng SA là:

                        5X100 = 23. 8kg

                            21

Super Lân có 20% P2O5, muốn có 10kgP2O5 thì lượng Super Lân sẽ là:

                        10X100 =50 kg

                             20

KCl có 60% K2O, muốn có 10 kg K2O thì lượng KCl sẽ là:

                        10X100  = 16, 6 kg

                             60 

Tổng số phân các loại là 23, 8+50+16, 6=90, 4kg  còn lại 9, 6 kg phải dùng chất độn (đất, cát hoặc thạch cao), trộn vô cho đủ 100kg.  

Cách tính từ phân hỗn hợp ra phân đơn

Ví dụ: Theo khuyến cáo cần dùng 100kg Urê, 200kg Super Lân, 50kg Clorua Kali để bón cho cây, nhưng nhà vườn đã bón 100kg NPK(20-20-15), như vậy lượng NPK thừa hay thiếu, cách tính như sau:  

Lượng Urê có trong 100kg NPK 20-20-15

                        100X20   = 43kg

                             46

Lượng  Super Lân có trong 100kg NPK 20-20-15

                        100X20     = 100kg

                             20

Lượng Clorua Kali có trong 100kg NPK 20-20-15

                        100X15      = 25Kg

                              60 

* Vậy phải thêm 57kg Urê + 100kg Super Lân + 25kg Clorua Kali thì mới đủ lượng phân như đã khuyến cáo. 

C.  Phân Bón Lá:

1. Đặc điểm:  Phân bón lá là các hợp chất dinh dưỡng dạng bột hòa tan hoặc dạng dung dịch, khi sử dụng được phun lên lá để cây hấp thụ.  

2. Các chế phẩm phân bón lá trên thị trường: Hiện nay các chế phẩm phân bón lá rất phong phú và đa dạng, VD: Poly-feed 19-19-19, Poly-feed 15-15-30, Multi-K, MKP… của công ty Haifa, sản xuất tại Do Thái… phân bón lá sản xuất trong nước như:  TANO 601, TANO 602….605, HVP, HUMIX, HQ 201, BIOTED, KOMIX… 

3. Lưu ý khi sử dụng phân bón lá:

Bón qua lá tốt nhất khi bón bổ sung hoặc bón thúc nhằm đáp ứng nhanh yêu cầu dinh dưỡng của cây, cần hòa loảng phân theo đúng tỷ lệ trên bao bì; khi nhiệt độ quá cao, đất bị khô hạn nặng không nên dùng phân bón lá vì dễ làm rụng lá. Không sử dụng phân bón lá lúc cây đang ra hoa, lúc trời nắng vì sẽ làm rụng hoa trái và làm giảm hiệu lực phân 

Không nên nhầm lẫn giữa phân bón lá và chất kích thích sinh trưởng, nếu trong phân bón lá có chất kích thích sinh trưởng thì trong phân này đã có chất dinh dưỡng, nếu chỉ dùng kích thích sinh trưởng thì phải bổ sung thêm dinh dưỡng để cây tăng trưởng tương ứng với sự kích thích đó. 

                                                                                                                Chúc Các Bạn Thành Công

                                                                                                                  KS. ĐỖ CÔNG HOÀNG